Jak udowodniono skuteczność toksyny botulinowej w przewlekłej migrenie?

Efektywność preparatu BOTOX w leczeniu przewlekłej migreny została udowodniona w randomizowanych badaniach klinicznych. Wiodącym badaniem, na podstawie którego lek uzyskał rejestrację, jest projekt PREEMPT Study (Phase III REsearch Evaluating Migraine Prophylaxis Therapy), w którym oceniano skuteczność i bezpieczeństwo stosowania onabotulinumtoxin-A (preparat Botox®) u w czasie 56-tygodniowej obserwacji. Pierwsza faza badania (double-blind) trwała 24 tygodnie. 1384 pacjentów przydzielono do grupy otrzymującej onabotulinumtoxin-A oraz do grupy otrzymującej placebo i przeprowadzono dwa cykle terapii,  w odstępach 12-tygodniowych. Następnie, przez kolejne 32 tygodnie prowadzono fazę open-label, gdzie wszyscy chorzy leczeni byli onabotulinumtoxin-A, w kolejnych trzech cyklach, również w 12-tygodniowych odstępach. Schemat podania leku był ujednolicony i obejmował min. 31-39 injekcji w łącznej dawce 155-195j. 1005 chorych ukończyło wszystkie 5 cykli terapii (513 pacjentów w grupie od początku leczonej onabotulinumtoxin-A i 492 chorych otrzymującej placebo w pierwszej fazie terapii).

Wyniki badania nie pozostawiają wątpliwości co do skuteczności onaboulinumtoxin-A w leczeniu przewlekłej migreny. Po zakończeniu fazy double-blind, zanotowano statystycznie istotną różnicę pomiędzy obiema grupami badanymi, na korzyść grupy leczonej onabotulinumtoxin-A, biorąc pod uwagę zarówno redukcję ilości dni migrenowych, jak i zmniejszenie czasu trwania bólu, a także ilości przyjmowanych tryptanów. Po zakończeniu fazy open-label, w grupie leczonej od początku onabotulinumtoxin-A utrzymywała się większa poprawa kliniczna.

Podsumowując, skuteczność terapii po zakończeniu 5 cykli leczenia w badaniu PREEMPT, definiowaną jako ≥50% redukcję w zakresie ilości dni migrenowych, godzin z bólem głowy czy łącznej liczby epizodów migren, udowodniono ok. 70% chorych. Badanie wykazało także celowość wczesnego rozpoczęcia terapii lekiem [Aurora SK, 2014].

Autorzy badania PREEMPT przeanalizowali również zagadnienie braku efektu terapii, który jednak był powodem rezygnacji jedynie u 2,7% chorych. W tym celu ceniono ilość chorych, którzy odpowiedzieli na lek, czyli osiągnęli ≥50% redukcję ilości dni i godzin z bólem głowy, a także ≥5-punktową poprawe w skali Headache Impact Test (HIT-6) już w pierwszym cyklu leczenia. Następnie oszacowano ilość osób, którzy odpowiedzieli na lek dopiero w 2 lub 3 cyklu leczenia.  Okazało się, że 49,3-56,3% chorych odpowiedziało na leczenie już w pierwszym cyklu leczenia. U kolejnych 11,3-14,5% chorych lek okazał się skuteczny dopiero w 2 cyklu terapii, a u 7,7%-10,3% - w trzecim cyklu leczenia [Silberstein SD, 2014]. W praktyce oznacza to, że lek wykazuje skuteczność u ok 70%, którzy otrzymali min 3 cykle terapii.